سانتریفیوژ

اساس کار سانتریفیوژ

سانتریفیوژ دستگاهی است برای جدا کردن مواد مخلوط (معمولا مایعات) جهت دسترسی به اجزاء تشکیل دهنده آن در آزمایشگاه. در دستگاه سانتریفیوژ نمونه های عمدتاً مایع درون محفظه های استانداردی قرار می گیرند. موتوری که درون دستگاه تعبیه شده شروع به گرداندن دورانی شفتی می کند که این محفظه ها بدان وصل می باشند. در اثر چرخش سریع این محفظه ها که روتور نام دارند، نیروی گریز از مرکز به وجود می آید و این نیرو باعث می شود تا ذرات سنگین تر اجزاء مخلوط به سمت انتهای محفظه حرکت کنند و به همین ترتیب با لایه های مجزا روی هم تشکیل می شوند. سانتریفیوژ ها با دو مؤلفه معرفی می شوند یکی سرعت گردش با واحد دور بر دقیقه (RPM) و دیگری نیروی گرانشی دورانی است (RCF) که مهم تر است. سانتریفیوژ ها در اشل آزمایشگاهی معمولا از 4000 دور در دقیقه تا گاهی 200000 دور نیز می چرخند.

سانتريفوژهاي شناور:

به این نامهانيز خوانده مي شوند،Swing out – Swing bucket Horizoatal head .
در اين نوع سانتريفوژها جايگاه قرار گرفتن نمونه ها طبق نيروي ثقل(وزن)، عمود بر زمين است. اما با شروع حركت سانتريفوژ، جايگاه نمونه ابتدا از حالت عمودي زاويه پيدا كرده و سپس كاملا شناور شده و طبق نيروي گريز از مركز به سمت خارج و به حالت افقي با سطح زمين در مي آيد، لذا به آن نوع شناور يا Swing گفته مي شود.
به طور خلاصه در اين نوع سانتريفوژ، در حالت توقف وضعيت عمودي و در حالت دوران نمونه ها وضعيت افقي با سطح زمين دارند.

سانتريفوژهاي زاويه ثابت:

با نام هاي Fixed angle / angle head خوانده مي شوند.
در آن لوله حاوي نمونه نسبت به محور دوران يك زاويه ثابت دارد.
اين زاويه از 25 تا 45 درجه مي تواند متغير باشد.
در اين نوع سانتريفوژ نيز ذرات معلق براثر نيروي گريز از مركز به سمت خارج محور دوران رانده مي شوند اما برخلاف سانتريفوژهاي شناور رسوب در جدار و بخشي از كف لوله كه در قسمت خارجي محور دوران قرار دارد، رانده مي شود.
البته هر قدر اين زاويه نسبت به محور دوران كمتر باشد، رسوب بيشتر در جداره تشكيل مي شود و اگر زاويه بيشتر باشد، رسوب بيشتر در كف تشكيل مي شود.
شكل آئروديناميك (3)روتور، اجازه دوران در دور بالاتر و رسوب ذرات ريزتر را مي دهد. لذا ميزان رسوب دهي اين نوع سانتريفوژ از نوع شناور بالاتر است.
اگر در نوع شناور بخواهيم مانند زاويه ثابت، از دور بالاتر استفاده كنيم در اثر اصطكاك بيشتر با هوا، درجه حرارت افزايش خواهد يافت.

کاربرد سانتریفیوژ

1. جدا کردن ذرات از محلول بر اساس وزن مخصوص
2. جدا کردن دو محلول از هم
3. تهیه فیلترای فاقد پروتئین ( صاف شده )
4. تهیه سدیمان ( ته نشین ) کامل ادرار و سیتولوژی مایعات دیگر بدن
5. جدا کردن سرم و پلاسما از گلبول ها
6. در RIA، جدا کردن Ag باند شده از آزاد برای سرعت و زمان و نوع سانتریفیوژ تا کنون استاندارد مشخصی تهیه نشده است. هر آزمایشگاه برای خودش باید دور و زمان را تعیین کند. ( برای هر روش و هر تست).